Aflevering 10 | uitgeschreven podcast
Hoe de energietransitie uitwerkt op je energienota (nu en in de toekomst)
We praten je graag bij over de financiering van de energietransitie. Want dát heeft nogal wat voeten in de aarde. We snijden relevante onderwerpen aan, samen met ervaren en beginnende investeerders, stakeholders en experts binnen het veld.
In onze nieuwste podcast gaan we in gesprek met Laetitia Ouillet over de energierekening. Haar observatie is helder: de energierekening is een van de meest onbegrijpelijke documenten die je ontvangt. Anders dan je telefoonrekening, die netjes op een paar regels uitlegt wat je verbruikt hebt, voelt je energienota als een kleine literaire thriller.
De energienota is voor iedereen van belang en de impact op onze portemonnee is niet per se mals. Waarom is die rekening zo complex, waarom stijgt hij almaar, en wat kun je er zelf aan doen?
Laetitia is een bekende naam in de Nederlandse energietransitie. Met ervaring bij onder meer Nuon, Eneco en TU/e, momenteel nog voorzitter bij energiecoöperatie de Windvogel en werkzaam voor de eRisk Group aan de industrietransitie én projectleider bij Gemeente Zuid-Holland is ze een echte duizendpoot te noemen. Het is geen uit de hand gelopen hobby, maar een passie. Met de ambitie om Tweede Kamer lid te worden om echt verschil te maken, is ze ook nog lang niet klaar met haar carrière.
Lees verder over waarom circulariteit het fundament is.
De energiekwestie: waarom (het begrijpen van) je energienota zo belangrijk Is
Jarenlang hadden we weinig aandacht voor energie. Gas en stroom waren relatief goedkoop, en verduurzaming was iets voor idealisten. Maar dat is verleden tijd. De energiecrisis in 2022, aangejaagd door de oorlog in Oekraïne, maakte duidelijk hoe kwetsbaar ons energiesysteem is. Ineens zagen we de maandlasten exploderen en de energierekening groeien naar meerdere A4tjes. Maar waar betaal je nou precies voor? Wat kun je eraan doen? Hoe kan je het noodfonds of energietoeslag eigenlijk aanvragen? Het geeft mensen veel zorgen en er moet ineens worden nagedacht over een warmtepomp of een warmtenet of een cv-ketel.
Wat staat er eigenlijk op je energierekening?
Een gemiddelde energierekening bestaat grofweg uit twee delen:
Het variabele deel: wat je daadwerkelijk verbruikt – gas in kubieke meters, elektriciteit in kilowatturen (kWh) of gigajoules.
Het vaste deel: belastingen, netbeheerkosten, en capaciteitsafhankelijke tarieven.
Volgens Laetitia zijn juist die vaste onderdelen aan een stijgende lijn bezig. Denk aan de netbeheerkosten, die in sommige scenario’s richting de € 459 per jaar stijgen. En daar heb je als consument weinig invloed op, tenzij je je verbruik drastisch aanpast of slim omgaat met je infrastructuur.
Een kloof tussen wie kan verduurzamen en wie niet
Een rapport van Berenschot (2023) laat zien dat er een groeiende ongelijkheid ontstaat. Mensen die geïnvesteerd hebben in isolatie, warmtepompen en zonnepanelen zijn er in 2035 aanzienlijk beter aan toe dan degenen die dat niet hebben kunnen doen. Het probleem: een grote groep huurders en appartementbewoners heeft weinig tot geen zeggenschap over verduurzaming. De energietransitie dreigt daardoor een tweedeling te worden.
Laetitia noemt hierbij ook de uitdaging van Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). Bij flats uit de jaren ‘50 en ‘60 is isoleren niet eenvoudig: rottende kozijnen, enkel glas en tegenstrijdige belangen maken renovaties moeizaam.
En financiële druk speelt een grote rol. Wie net een huis gekocht heeft of met pensioen is, zal niet snel € 400 per maand extra kunnen bijdragen aan een verduurzamingsfonds.
Maar wat kun je wél zelf doen?
Wat je energierekening betreft heb je zelf vooral invloed op het variabele deel: gemeten in kubieke meter, kilowattuur of gigajoule.
Print je energierekening uit en markeer onderdelen die je niet begrijpt. Gebruik tools of AI om termen te laten uitleggen.
Laat een meterkast-check doen. Onbalans in je elektrische fases kan de indruk wekken dat je ‘vol zit’, terwijl herverdeling ruimte oplevert.
Ga voor slimme combinaties. Overweeg een laadpaal en zonnepanelen tegelijk te installeren en kies voor systemen die met elkaar communiceren.
Gebruik je stroom slim. Laad je auto of draai een was wanneer de zon schijnt – automatiseer dit waar mogelijk.
Investeer in wat je kunt. Denk aan radiatorfolie, tochtstrips, of HR++ glas als grotere stappen (nog) niet mogelijk zijn.
Beleid en politiek: kijk zelf naar langetermijntrends
De overheid speelt een sleutelrol in de kostenstructuur van energie. Denk aan energiebelasting, teruggaveposten en subsidies. Maar zoals Laetitia opmerkt: “Beleid is schoksgewijs. Het ene kabinet verhoogt de gasbelasting, het volgende draait het terug.” Kijk daarom minder naar de waan van de dag en meer naar lange termijntrends: gas verdwijnt uit onze huizen, elektriciteit wordt dominant, en verduurzaming wordt – ook vanuit Europa – afgedwongen.
Conclusie: wacht niet af
Of je nu gemotiveerd bent door idealisme of door je portemonnee – verduurzaming loont. Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor je maandlasten. Je energierekening is geen vaststaand feit, maar een optelsom van keuzes. Sommige daarvan zijn van jou, andere van je overheid of je VvE. Maar hoe eerder je weet wat er speelt, hoe meer grip je krijgt.
Dus, zoals Laetitia het mooi samenvatte: “Print dat ding eens uit. En kijk waar je invloed op hebt.”
Luister de podcast
Benieuwd naar de podcast met energie-expert Laetitia Ouillet?
